Trybunał Konstytucyjny orzekł po raz drugi o niekonstytucyjności przepisów dotyczących podatku nieujawnionych dochodów .
29 lipca 2014rTrybunał orzekł, że art 20 ust. 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. jest niezgodny z art 2 w związku z art 84 i art 217 Konstytucji.
W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie (P 49/2013).
Trybunał orzekł jednocześnie, że obecnie obowiązujące przepisy stracą swoją moc dopiero po 18 miesiącach od ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. Ten okres ma dać czas ustawodawcy na dokonanie niezbędnych zmian, tak by przepisy były zgodne z Konstytucją.
Konstrukcja podatku dochodowego od osób fizycznych dotycząca przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych obarczona jest mankamentami konstrukcyjnymi. W efekcie uniemożliwiają one precyzyjne określenie przedmiotu opodatkowania. Od 1 stycznia 2007 r. w art. 20 ust. 3 zakwestionowanej ustawy zwrot „w roku podatkowym oraz w latach poprzednich” został zastąpiony zwrotem „przed poniesieniem tych wydatków lub zgromadzeniem mienia”. Tymczasem zwroty „gromadzenie mienia” oraz „czynienie wydatków” można rozumieć dwojako, dlatego nie da się niezawodnie ustalić daty rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe.
TK odnosił się już do kwestionowanych zwrotów w wyroku z lipca ub. r. i uznał je za niekonstytucyjne. Wówczas jednak zajmował się on przepisami ustawy o PIT obowiązującymi od 1998 r. do końca 2006 r. wyrok TK z z 18 lipca 2013 r. (sygn. akt SK 18/09,
Zmiany w ustawie o PIT, które weszły w życie od stycznia 2007 r., nie usunęły jednak zastrzeżeń TK w odniesieniu do wyrażeń użytych w przepisach. Trybunał uznał, iż wyrażenia zawarte w przepisach ustawy o PIT są niejasne i nieprecyzyjne oraz że na ich podstawie nie można jednoznacznie ustalić definicji „przychody ze źródeł nieujawnionych” i „przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach”.
Po ogłoszeniu wyroku sprawozdawca składu orzekającego sędzia Stanisław Biernat powiedział, że TK oceniając zmianę, którą wprowadziła nowela z 2006 r. stwierdził, że ma ona nie tylko charakter wyjaśniający i doprecyzowujący, ale modyfikuje konstrukcję podstawy opodatkowania. Zaznaczył jednak, że analiza zmian wprowadzonych od 1 stycznia 2007 r. wskazuje, iż dotyczyły one innych elementów omawianej konstrukcji prawnej niż te, które były badane przed rokiem. Nowelizacja usunęła niektóre wątpliwości dotyczące obliczania podstawy opodatkowania w przypadku podatku od dochodów nieujawnionych, ale są to inne zagadnienia niż te, które zakwestionował TK w 2013 r.
Zdania odrębne w sprawie orzeczenia zgłosiło czterech sędziów. W ich ocenie skarżone przepisy są zgodne z Konstytucją i nie wymagają zmian.
Podatnicy, którzy otrzymali decyzje o wymiarze podatku w oparciu o niekonstytucyjne przepisy mogą złożyć wniosek o wznowienie postępowania. W sprawach toczących się organy i sądy muszą z urzędu uwzględnić wyrok TK.
Jednak należy mieć na uwadze, iż Trybunał Konstytucyjny podtrzymał stanowisko wyrażone w dotychczasowym orzecznictwie, że w razie odroczenia utraty mocy obowiązującej przepisu, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe lub ostateczna decyzja administracyjna, dopuszczalność wznowienia postępowania administracyjnego lub sądowoadministracyjnego (art. 190 ust. 4 w związku z ust. 3 konstytucji) wystąpi dopiero z upływem terminu odroczenia, jeżeli ustawodawca wcześniej nie zmieni lub nie uchyli danego przepisu.
Wyrok został opublikowany 2014-08-06 w Dz.U.2014.1052.